Osobnosti polského filmu

 

 

Zbigniew Rybczyński (1949)

 

 

Znaczenie dla polskiej kinematografii

 

      Zbigniew Rybczyński: reżyser filmów eksperymentalnych (np. film Orkiestra, nagrodzony w 1990 Emmy za efekty specjalne), teledysków (np. Imagine Johna Lennona, za który otrzymał w 1987 roku „Srebrnego Lwa” w Cannes), operator, wykładowca, autor zdjęć do filmów dokumentalnych a także instruktor, wynalazca oraz tytan pracy. Przyrównywany do Georgesa Mélièsa, który był pierwszym reżyserem w historii kina. Jest jednym z najbardziej utalentowanych polskich twórców związanych z kinematografią. Świadczy o tym chociażby fakt, że jako pierwszy Polak otrzymał Oscara (Tango w 1983 roku, nagroda za Najlepszy Krótkometrażowy Film Animowany). Współpracował m.in. z Bogdanem Dziworskim, Wojciechem Wiszniewskim, Filipem Bajonem. Stale współpracuje z artystą malarzem Miłoszem Bendyktowiczem. Eksperymentuje z materią sztuk wizualnych i umiejętnie korzysta z najnowocześniejszych technologii (technika blue box, komputerowa obróbka obrazu).

 

      Jako pierwszy twórca sięgnął po system Hihg Definition. Jego badania nad efektami specjalnymi oraz obrazem doprowadziły do rewolucji w sferze obrazu elektronicznego. Rozwiązania, nad którymi pracował aktualnie wykorzystywane są zarówno w przemyśle filmowym jak i telewizyjnym. Posługuje się systemem komputerowym sterującym kamerą o nazwie motion control, który sam skonstruował. Jego marzeniem bowiem jest wynalezienie takiego sposobu zapisu obrazu, który oddawałby dokładnie to, co człowiek widzi, łącznie z koniuszkiem nosa, czy konturami okularów. Pracę z komputerem ceni sobie przede wszystkim dlatego, że według niego „można bawić się w czarodzieja”. Jego filmy można równie dobrze nazwać spektaklami. W sposób (auto)ironiczny wykorzystuje wytarte kalki, archetypy. Niekiedy stosuje pastisze znanych dzieł.

 

Biografia

 

      Zbigniew Rybczyński (pseudonim Big Zbig) urodził się 27 maja 1949 roku w Łodzi. Ukończył liceum plastyczne w Warszawie, po którym przez rok pracował w Studiu Miniatur Filmowych jako animator. W 1969 roku dostał się na wydział operatorski łódzkiej PWSFTviT (dyplom w 1973 roku). Jako student był członkiem awangardowej grupy WARSZTAT FORMY FILMOWEJ, a także zrealizował etiudy Kwadrat i Take Five. Po studiach tworzył w Studiu Małych Form Filmowych Se-Ma-For w Łodzi, gdzie zadebiutował filmem Plamuz (był to w Polsce jeden z pierwszych animowanych teledysków muzycznych).

 

      W 1982 roku zaczął pracować na kontrakcie Filmu Polskiego w Austrii (Wiedeń), gdzie dostał azyl polityczny. Gdy został wyróżniony Oscarem za Tango w 1983 roku, postanowił przeprowadzić się do USA (Los Angeles, Nowy Jork), gdzie na zamówienie telewizji kręcił teledyski (zyskał dzięki temu sławę i pseudonim Big Zbig) oraz filmy krótkometrażowe. Jego ulubioną techniką jest praca z wideo w systemie HD (High Definition, czyli telewizja wysokiej rozdzielczości). Tą techniką zrealizował chociażby Schody (inspiracja sceną z filmu Eisensteina Pancernik Potiomkin), Czwarty Wymiar, Orkiestra, Kafka.

 

      W 1987 roku otworzył własne studio filmowe Zbig Vision Studio, które po pięciu latach z powodów finansowych musiał zamknąć. Od 1994 do 2001 przebywał w Niemczech, gdzie pracował w międzynarodowym eksperymentalnym ośrodku w Berlinie, jednocześnie wykładając na Wyższej Szkole Mediów w Kolonii. Po tym okresie powrócił ponownie do USA. W 2008 roku otrzymał od Ministerstwa Kultury medal Gloria Artis, Łódzka Szkoła Filmowa przyznała mu tytuł doktora Honoris Causa, natomiast artyści wręczyli mu nagrodę im. Katarzyny Kobro. Obecnie mieszka w Polsce i pracuje nad filmem „The Short History of White People” wraz z izraelskim pisarzem Eli Barburem.

 

      Opracowała Maja Milanowska.

_____________________________________________________________________

 

Filmografia

 

1972 KWADRAT (Square) – film krótkometrażowy, TAKE FIVE -  film krótkometrażowy

1973 PLAMUZ (Music Art) – film krótkometrażowy

1974 ZUPA (Soup) – film krótkometrażowy

1975 NOWA KSIĄŻKA (New Book) – film krótkometrażowy, LOKOMOTYWA (Locomotive) – film krótkometrażowy, ŚWIĘTO (Holiday) – film krótkometrażowy

1976 OJ! NIE MOGĘ SIĘ ZATRZYMAĆ! (Oh, I Can't Stop!) – film krótkometrażowy, WEG ZUM NACHBARN (Way To Your Neighbor) – film krótkometrażowy

1977 PIĄTEK - SOBOTA (Friday - Saturday)- film krótkometrażowy, MEIN FENSTER (Moje okno - My Window) – film krótkometrażowy

1980 TANGO-  film krótkometrażowy, MEDIA -  film krótkometrażowy, SCENY NARCIARSKIE Z FRANZEM KLAMMEREM (Ski Scenes with Franz Klammer) -dokumentalny film

1981 WDECH-WYDECH (Inhale-Exhale) – paradokumentalny film

1984 THE DISCREET CHARM OF THE DIPLOMACY - eksperymentalne, krótkie video, THE DAY BEFORE - eksperymentalne, krótkie video

1985 MINUS ZERO (Mniej niż zero)- teledysk muzyczny, wykonawca LADY PANK

 

1986 IMAGINE – teledysk muzyczny HD, muzyka: John Lennon, THE ORIGINAL WRAPPER - teledysk muzyczny, wykonawca LOU REED, HELL IN PARADISE - teledysk muzyczny, wykonawca YOKO ONO, OPPORTUNITIES - teledysk muzyczny, wykonawca PET SHOP BOYS

1987 LET'S WORK - HDTV teledysk muzyczny, wykonawca MICK JAGGER

1990 THE ORCHESTRA (ORKIESTRA)- HD długi film

1991 MANHATTAN - eksperymentalny film HD, WASHINGTON - eksperymentalny film HD

 

1992 KAFKA - HD długi film, CURTAINS - czołówka dla Tonight Show

2006 WIERSZ NA MANHATTANIE - film dokumentalny